Kim właściwie jest dłużnik wekslowy?
Wbrew pozorom, weksle nie są zupełnie zapomnianym sposobem rozliczeń. Wiedzą o tym na przykład przedsiębiorcy zajmujący się handlem. Weksle wciąż posiadają swoje znaczenie również w kontekście zabezpieczania kredytów dla firm, a nawet kredytów udzielanych konsumentom. Warto zatem przypomnieć podstawowe informacje o wekslach i wyjaśnić kim jest dłużnik wekslowy. Taka osoba powinna wiedzieć, że wcześniejsze podpisanie weksla postawiło ją w położeniu mało komfortowym względem wierzyciela.
Dłużnik wekslowy znajduje się w niekomfortowej sytuacji
Każdy dłużnik wekslowy powinien oczywiście znać zasady funkcjonowania papieru wartościowego, na którym złożył lub dopiero złoży swój podpis. Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe (Dz.U. 1936 nr 37 poz. 282) potwierdza, że weksel to papier wartościowy wyrażający bezwarunkowe zobowiązanie dłużnika do zapłaty. Charakterystyczną cechą weksla jest to, że zobowiązanie wynikające z tego dokumentu nie ma związku z żadną czynnością prawną. Dłużnik wekslowy powinien wiedzieć, że na konieczność zapłacenia przez niego określonej kwoty (sumy wekslowej) nie wpłynie np. brak wykonania umowy przez kontrahenta.
Sąd nie bada firmowej umowy zabezpieczonej wekslem …
Dłużnik wekslowy będący przedsiębiorcą znajduje się w mało komfortowej sytuacji również dlatego, że nakaz zapłaty wynikający z weksla jest wydawany w postępowaniu uproszczonym (bez udziału stron). Podczas badania sprawy sąd opiera się jedynie na pozwie i załączonym do niego wekslu. Obecnie sądy nadal nie badają umów między przedsiębiorcami, których zabezpieczenie stanowi weksel. Nieco inne zasady dotyczą konsumentów.
Ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wprowadziła obowiązek badania umów zabezpieczonych wekslem przed wydaniem nakazu zapłaty, ale tylko jeśli sprawa dotyczy konsumenta, czyli osoby zaciągającej zobowiązanie w celu bezpośrednio niezwiązanym z działalnością gospodarczą. Jeśli pozew o wydanie nakazu zapłaty dotyczy długu konsumenta, to sąd bada również załączniki do umowy oraz ewentualną deklarację wekslową (zobacz art. 485 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego). Zatem dłużnik wekslowy będący konsumentem może liczyć na dodatkową ochronę.
Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla posiada dwutygodniowy termin płatności. W razie nieuregulowania zobowiązania wynikającego z weksla, dłużnik wekslowy musi się liczyć z przykrymi konsekwencjami. Mianowicie, nakaz zapłaty wynikający z weksla staje się tytułem wykonawczym po uzyskaniu klauzuli wykonalności i może stanowić podstawę do prowadzenia egzekucji komorniczej.
Weksle in blanco muszą być traktowane bardzo ostrożnie
Przyszły dłużnik wekslowy powinien być szczególnie ostrożny jeśli propozycja dotycząca np. zabezpieczenia umowy kredytowej lub pożyczkowej dla firmy zakłada konieczność wypełnienia weksla in blanco. Przypomnijmy, że mowa o wekslu, w przypadku którego sumę zobowiązania wpisuje wierzyciel. Zasady ustalenia kwoty widniejącej na wekslu (tzw. sumy wekslowej) powinny wynikać z deklaracji wekslowej. Taki dokument nie jest warunkiem ważności weksla in blanco. Dłużnik wekslowy w swoim interesie musi zadbać o obecność wspomnianej deklaracji i jej odpowiednią formę. Możliwość wpisania sumy wekslowej przez wierzyciela jest szczególnie niebezpieczna dla przedsiębiorcy ze względu na oderwanie weksla od innych czynności prawnych i brak obowiązku badania umowy przez sąd. W kontekście weksla in blanco, warto też zwrócić uwagę na obecność specjalnej klauzuli wykluczającej możliwość zbycia weksla w drodze indosu. Taka klauzula „nie na zlecenie” obecnie nie jest już wymagana w przypadku weksla zabezpieczającego kredyt konsumencki (zobacz artykuł 41 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim – Dz.U. 2011 nr 126 poz. 715). Przedsiębiorca lub konsument (dłużnik wekslowy) sam powinien zdecydować razem z wierzycielem wekslowym, czy weksel będzie mógł być indosowany. Klauzula „nie na zlecenie” zapewnia większe bezpieczeństwo ze względu na wykluczenie obrotu wekslem.
Powiązanie wpisy
