Pojazd uprzywilejowany – czym jest, jakie ma prawa i jak zostać kierowcą?
Niektóre pojazdy poruszające się po drogach, ze względu na swoje przeznaczenie, mają specjalne prawa. Kierujące nimi osoby nie muszą stosować się do przepisów drogowych, oczywiście pod warunkiem zachowania przez nie szczególnej ostrożności.
Pozostali uczestnicy ruchu, dostrzegając taki pojazd, muszą zjechać z drogi i zrobić mu miejsce, by ułatwić mu przejazd. Co to jest pojazd uprzywilejowany? Jakie pojazdy zalicza się do tej grupy? Jakie warunki należy spełnić, aby kierować takim pojazdem?
Pojazd uprzywilejowany – definicja
Pojazd uprzywilejowany to pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie emitujący sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie.
W ten sposób zaznacza swoją obecność na drodze. Dodatkowo pojazd uprzywilejowany ma włączone światła mijania lub drogowe.
Pełni on bardzo ważną rolę – jego główna funkcja to ratowanie ludzkiego życia i dbanie o bezpieczeństwo. Przykładem pojazdu uprzywilejowanego jest np. ambulans. Co bardzo istotne, pojazd staje się uprzywilejowany dopiero w momencie, gdy włączone zostaną lampy ostrzegawcze i system nagłaśniający. Bardzo precyzyjnie opisuje to artykuł drugi kodeksu drogowego.
W jakich sytuacjach pojazd uprzywilejowany nie musi stosować się do przepisów ruchu drogowego?
Ze względu na swoją funkcję, pojazdy uprzywilejowane traktowane są w wyjątkowy sposób – w niektórych sytuacjach nie obowiązują ich przepisy. Jest to jednak możliwe w określonych przypadkach, m.in gdy pojazd taki uczestniczy:
- w akcji związanej z ratowaniem życia, zdrowia ludzkiego lub mienia albo koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa lub porządku publicznego,
- w przejeździe kolumny pojazdów uprzywilejowanych,
- w wykonywaniu zadań związanych bezpośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, którym na mocy odrębnych przepisów przysługuje ochrona.
W praktyce oznacza to, że kierujący takim pojazdem może przekraczać prędkość, nie musi stosować się do znaków drogowych, może jechać pod prąd, wyprzedzać w niedozwolonych miejscach, nie stosować się do zasad parkowania itp.
Pojazd uprzywilejowany ma jednak obowiązek stosować się do poleceń dawanych przez osobę kierujące ruchem i zachowywać szczególną ostrożność. Po zatrzymaniu pojazdu nie wymaga się używania sygnałów dźwiękowych.
Jakie warunki należy spełnić, aby zostać kierowcą pojazdów uprzywilejowanych?
Ze względu na fakt, iż jest to zawód wymagający dobrej kondycji fizycznej i psychicznej, a także odporności na stres, nie każdy może zostać takim kierowcą.
Obowiązują pewne kryteria, które należy spełnić. Zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym wydaje starosta. Podstawową kwestią jest posiadanie czynnego prawa jazdy uprawniającego do kierowania danym typem pojazdu.
Oprócz tego osoba, która chciałaby kierować pojazdem uprzywilejowanym musi:
- mieć ukończony 21 rok życia,
- posiadać zaświadczenie od lekarza i psychologa o braku przeciwwskazań do prowadzenia tego typu pojazdów,
- ukończyć kurs dla kierujących pojazdami uprzywilejowanymi,
- posiadać zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym w zakresie określonej kategorii prawa jazdy.
Kurs dla kierujących pojazdami uprzywilejowanymi przeprowadza Ośrodek Doskonalenia Techniki Jazdy stopnia wyższego. Kurs dla kategorii A, A1, A2 trwa co najmniej 24 h (8 h teorii i 16 h zajęć praktycznych. W przypadku kategorii B, C i D kurs trwa 16 h (6 h zajęć teoretycznych i 8 h praktyki).
Obowiązek ukończenia kursu nie dotyczy wszystkich – wyłączeni z niego są funkcjonariusze Policji, Państwowej Straży Pożarnej, BOR, Straży Granicznej, ABW, CBA, a także Służby Kontrwywiadu Wojskowego.
Po odbyciu kursu kandydat powinien udać się do starosty wraz z aktualnymi badaniami psychologicznymi, aby odebrać zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym. Zezwolenie wydawane jest na okres 5 lat. W przypadku żołnierzy, Policji, czy też Służby Więziennej organem wydającym zezwolenie jest organ jednostki, w której te osoby pełnią swoją służbę
Rodzaje pojazdów uprzywilejowanych
Za nieustąpienie pierwszeństwa pojazdowi uprzywilejowanemu grozi mandat w wysokości 250 zł. Nie każdy kierowca wie jednak, jakie pojazdy mają specjalne prawa – zazwyczaj kojarzą, że chodzi o karetkę pogotowia, policję czy też straż pożarną. Na tym jednak lista się nie kończy.
W Polsce do pojazdów uprzywilejowanych zalicza się także:
- pojazdy straży miejskiej (gminnej),
- pojazdy Straży Granicznej,
- pojazdy Straży Więziennej,
- pojazdy Służby Ochrony Kolei,
- pojazdy Służby Celnej,
- pojazdy Straży Leśnej,
- pojazdy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Agencji Wywiadu, Sił Zbrojnych, Biura Ochrony Rządu, Inspekcji Transportu Drogowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego,
- pojazdy Służby Parku Narodowego,
- pojazdy Straży Leśnej,
- pojazdy wykonujące akcje ratunkowe w górach ( np. pojazdy GOPR),
- inne pojazdy, które uzyskały zezwolenie wydane przez Ministra Spraw Wewnętrznych.
Wszystkie wyżej wymienione pojazdy służą zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego – ratują życie i zapewniają bezpieczeństwo, dlatego warto być wyczulonym na ich obecność, by mogły wykonywać swoje zadania.
Pojazd uprzywilejowany – podsumowanie
Pojazdy uprzywilejowane sygnalizują swoją obecność na drodze sygnałami świetlnymi oraz dźwiękowymi. Ich rola w przestrzeni publicznej jest nieoceniona, stąd też ich specjalne uprawnienia. Wszyscy uczestnicy ruchu, w tym również piesi, powinni ułatwiać im swobodne poruszanie się, gdyż kilka sekund nieuwagi może decydować o czyimś życiu i zdrowiu.
Powiązanie wpisy
